Evliya Çelebi’nin mimari özelliği ile Seyahatnamesinde bahsettiği Bezirgan Tahıl Ambarları çivi kullanılmadan Likya mezarlarından esinlenerek tasarlanmıştır.
Bezirgan Tahıl Ambarları Kültür Varlığı Tescili
Bezirgan’da bulunan tahıl ambarları 2012 yılında kültür varlığı olarak tescil edildi. Ama bu tarihten sonra tahıl ambarlarının korunmasına dair her hangi bir çalışma gerçekleşmedi.
Bezirgan Tahıl Ambarları hakkında hazırladığım detaylı videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz.
Bezirgan Tahıl Ambarları Yol Tarifi
Kalkan otogardan tahıl ambarlarına giden 2 yoldan bahsedeceğim. Biri yazının devamında bahsedeceğim İslanlar köyü üzerinden diğer ise Elmalı yolu üzerinden. Tahıl ambarlarına giden yolmuş yok ama Kalkan-Elmanı otobüslerine binerek Bezigan’da inebilirsiniz. Oradan da biraz yürüdükten sonra tahıl ambarlarına ulaşabilirsiniz.
Ya da Likya yolunun gerekli bölümünü yürüyerek tahıl ambarlarını ziyaret edebilirsiniz.
Bezirgan Köyü Tarihi
Geçmişten günümüze tarımsal üretim bölgesi olan Bezirgan 1980 yılına kadar yayla ve sahil arasında bir geçit görevi görmüştür. Bezirgan’ın kelime anlamı “Tüccar, satıcı“‘ dır.
Bezirgan Tahıl Ambarları Kaç Yıllık
Ambarların geçmişi hakkında net bir bilgi yok ama kesin olarak 100 yıldan fazla olduğu ve köydekilerin söylediklerine 250-300 yıllık olabilecekleri de tahmin ediliyor.
Bezirgan’da Kaç Tahıl Ambarı Var
İlk başlarda 150-180 adet tahıl ambarı vardı. Zamanın geçmesiyle, iklim şartlarından ve bakım yapılamamasında dolayı günümüze yaklaşık 90 tane ambar ulaşmıştır.
Yazının başında 2021 yılında kültür varlığı olarak tescil edildiğinden bahsetmiştim. 2012 yılından var olan 8-10 tane tahıl ambarı günümüze ne yazık ki ulaşmamıştır.
Tahıl Ambarlarının İçinde Ne Var
Tahıl ambarlarının içinde 4 göz var. Bu gözlere ise buğday, arpa, nohut gibi ürünler konur. Ahşap ambarlarının tercih edilmesisin bir nedeni de içine koyulan ürünün bozulmadan tazeliğini korumasıdır.
Yeme ürünleri dışında ise yatak, yorgan gibi eşyalarla birlikte değerli eşyalar da tahıl ambarları içinde saklanırdı. Yani eskiden bu ambarlar bir nevi banka görevi görüyordu.
Tahıl Ambarlarının teknik özellikleri
Ambarlarının surdurma bölümü 1.5 metre yüksekliktedir. Bunun sebebi ambardan çıkarılacak ürünün eşeğe yada ata kolayca konulmasını sağlamak içindir..
Bu sundurma alanının altında seki taşı adı verilen bir taşta var.
Likya Yolu
Tahıl ambarları likya yolu güzergahındadır. Yürüyecek arkadaşlardan ricam lütfen ambarların yakında ateş yakmayın.
Tahıl Ambalarının Diziliş Planı
2-3 Mart 2019’da Naciye Küçük’ün hazırladığı KAŞ BEZİRGAN KÖYÜ TARİHİ AHŞAP TAHIL AMBARLARI çalışması için hazırladığı diziliş planına aşağıdan ulaşabilirisiniz.
Tahıl Ambarları Neden Bezirgan’a Yapılmıştır
Bunun 2 nedeni vardır. Birincisi yayladan sahile inen yol üzerinde bulunması. İkincisi ise Bezirgan yakınında bulunun İslamlar Köyü’nden dolayıdır. 1980 yılına kadar elektrik olmadığı için un yapımında su değirmenleri kullanılırdı. Yaşadığım köy olan İslamlar Köyü’de eskiden 5-6 tane un değirmeni varmış. Bezirgan’in İslamlar Köyü’ne yakınlığında dolayı tercih edilmiştir. Günümüzde bu değirmenler kullanılmıyor. Çalışma mantığına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Tahıl Ambarları’nın Yapımında Neden Sedir Ağacı
Tahıl ambarlarının yapında sedir ağacı (katran ağacı) kullanılmıştır. Sedir ağacı kullanılmasının sebebi; ağacın uzun ömürlü, sert dokulu, antiseptik özelliği sayesinde böceklerden ve haşerelerin yaklaşmasına olanak sağlamamasından dolayı kullanılmıştır.
Ambarların yapımında çivi kullanılmaz. Kullanılırsa çürüme ve kurt yapar. Eğer kullanılacaksa metal çivi yerine tahtadan yapılan mıh kullanılır.
Sedir ağacı kullanıldığından içine koyulan ürün ilk günkü tazeliğini korur. Acıma, bozulma yapmaz.
Ambar Yapma Tekniği
Sedir ağacından kesilen keresteler, yığma ve geçme tekniğiyle ambarlar inşa edilirdi. Zemine büyük taşlar konulmasının sebebi arazini düz olmasını sağlamakla beraber ambarın altından hava akımı sağlayarak ahşabın ömrünü uzatmaktır.
Beden duvarları geçme tekniğinde, yığma biçiminde oluklu yiv ve setlerin birbirine girmesi ile inşa edilmiştir.
Destek olarak da morsa başı kullanılır. Yapının köşeleri, kurtağzı denilen geçme tekniği ile inşa edilmiştir.
Tahıl Ambarlarının İçleri
Ambarın içine girmek için sundurma bölümündeki tek kapı kullanılır. Her ambarın kapısının motifi değişiktir. Bunun sebebe ise ambarı yapan ustanın işçiliğindendir. Her kapı motifi, o ambarı yapan ustanın imzası gibidir. Bir kaç ambar kapısı fotoğrafını aşağıdan görebilirsiniz.
Bezirgan tahıl ambarları hakkında hazırladığım yazıyı bitirirken tahıl ambarları ziyaretim sırasında bana eşlik eden Salih abiye ve bu yazıyı hazırlarken çokça destek aldığım KAŞ BEZİRGAN KÖYÜ TARİHİ AHŞAP TAHIL AMBARLARI araştırmasını yapan Naciye KÜÇÜK’e çokça teşekkür ederim.
Aşağıdaki yazıları da okuyabilirsiniz.
Başka bir yazıda görüşmek üzere.
“Bezirgan Tahıl Ambarları” için bir yorum
Yorumlar kapalı.