Büyük Set Resifi canlı organizmaların oluşturduğu en büyük tek yapıdır.
Büyük Set Resifi Uzaydan
Dünyanın en büyük resif sistemi o kadar büyüktür ki uzaydan bile görünür.
Resifleri farklı bir fotoğrafı.
Resif Ne Demek
Resif; kaya, kum ve deniz canlıların birikimiyle birlikte suyun az derinlikli alanlarında oluşan su altı yüzey yapılarına verilen isimdir.
Set Resifi Ne Demek
Mercan resifleri, mercan adı verilen deniz omurgasızlarının iskeletlerinden oluşan büyük su altı yapılarına verilen isimdir.
Şimdi daha detaylı bilgilere geçebilirim.
Büyük Set Resifi
Büyük Set Resifi Nerede
Canlı organizmalarının oluşturduğu en büyük yapı Avustralya’nın Queensland sahili açıklarında, Mercan Denizi kıyısındadır.
Birbirinden ayrı 2900’den fazla resiften ve 900’den fazla adadan oluşur. Toplam 2300 kilometre genişliğe yayılmış 344.400 km² alan üzerindedir.
Büyük Set Resifi’nde Yaşayan Canlılar
Buraya özgü, savunmasız, nesli tükenmekte olan bir çok canlı vardır. Örnek vermek gerekirse;
- Bayağı Minke Balinası, Hint-Pasifik Kambur Yunusu, Kambur Balina dahil 30 farklı deniz memelisi türü.
- Dugong – (denizineği ailesinin bir üyesi)
- Palyaço Balığı, kırmızı levrek ve mercan alabalığı dahil 1500’den fazla balık türü burada yaşar.
- 50 m derinlikte, sıcak sularda yaşayan 17 deniz yılanı türü.
- Nesli tükenmekte olan 7 kaplumbağa türünün 6’sı burada yaşar.
- Yeşil deniz kaplumbağası (resifin kuzey ve güney kısımlarında genetik olarak farklı 2 faklı populasyona sahiptir)
- Deri sırtlı deniz kaplumbağası
- Hawksbill kaplumbağa (9Şahin gagalı kaplumbağa)
- Carette Carette
- Flataback (Yassı sırtlı deniz kaplumbağası)
- Olive Ridley (Zeytin Yeşili Deniz Kaplumbağası)
- 15 deniz çayırı türü
- 125 köpekbalığı, vatoz, paten türleri
- Dev istiridye çeşitleri, Nudibranch ve Koni salyangozunun da dahil olduğu 5000 kadar yumuşakça türü
- 49 deniz iğnesi türü
- 9 denizatı türü
- En az 7 kurbağa türü
- 22 deniz kuşu ve 32 kıyı kuşu dahil 215 kuş türü
- Ak karınlı deniz kartalı, Pembe sumru dahil 450 kuş türü
- Bu alanı 1.4 ila 1.7 milyon kuş üremek için kullanıyor.
- Bilinen 2195 bitki türü (üçü endemik)
- Kuzey adalarında 300-350 odunsu bitki
- Güney adalarında otsu eğiliminde 200 bitki türü
- Whitsunday bölgesi, 1.141 türü destekleyen en çeşitli bölgedir. Bitkiler kuşlar tarafından çoğaltılır.
- En az 330 Ascidiacea türü
- 300-500 arasında Yosun hayvancıkları türü
- 400 mercan türü
- 500 deniz yorusunu türü bu alan içerisinde yaşamaktadır.
Büyük Set Resifi Unesco Dünya Mirası
1981 yılında Unesco Dünya Miras Listesine seçilme kriterlerinde yer alan tüm doğal kriterleri (7,8,9 ve 10 kriterlere göre) sağlayarak Dünya Miras Alanı ilan edildi.
Büyük Set Resifini Keşfi
11 Haziran 1770’de kaptan James Cook’un gemisinin resiflerde kayaya oturmasıyla ilk kez keşfedildi. Cook ve tayfası gemiyi 7 hafta süreyle onardıktan sonra, gemiyi kurtardılar.
Tehtitler
- İklim değişikliği – Okyanus ısısının artmasıyla mercanların beyazlaması (yazının sonundan özel olarak değineceğim.)
- Kirlilik – kirlilik ve su kalitesi.
- Ötrofikasyon, okyanus kirliliğinin artması sonucu plankton ve alglerin aşısırı çoğalması
- Torku akışı – mercanların kullanabileceği ışık miktarını azalmasına neden olur
- Madencilikten kaynaklanan kirlilik
- Aşırı avlanma
- Nakliye kazaları
- Köpek balığı saldırısı
Koruma Planı Reef 2050
Mart 2015’te, Avustralya ve Queensland hükümeti, büyük set resifinin 2050’ye kadar korunması için bir plan hazırladılar. Reef 2050 Planı 35 yıl boyunca kirlilik, iklim değişikliği gibi problemleri en aza indirerek dünya mirasının uzun vadede korunmasını hedefler.
2050 planı; su kalitesinin iyileştirilmesi, resif restorasyonu, yırtıcı denizyıldızlarının öldürülmesi gibi koruyucu önlemleri dahil ederken, sorunun ana nedenini olan iklim değişikliğini ele almak için ek önlemler içermemektedir.
Reef 2050 planının bir parçası olarak, 2018’de Great Barrier Reef (Büyük Set Resifi) Vakfı’na 443 milyon AUD tutarında hibe edildi.
Büyük Set Resifi Turizm
Turizm bölge için önemli bir ekonomik faaliyettir ve yılda 3 milyar Avustralya Doları’nın üzerinde gelir getirmektedir.
Tüplü dalgıçlar için önemli popüler bir bölgedir.
1996’dan beri kıyı sınırında 27 tatil beldesi vardır.
Her yıl yaklaşık 2 milyon kişi ziyaret eder.
İklim değişikliği
Queensland eyaletinden yer alan ARC Centre of Excellence for Coral Reef araştırma merkezi yaptığı araştırma sonuçlarını açıkladı. Araştırma merkezine göre Büyük Set Resifi’nde bulunan mercanların yarısının son 20 yılda iklim değişikliği kaynaklı toplu ağarma olayları nedeniyle yok oldu.
Profesör Terry Hughes, küresel ısınmanın gelecekteki tek tehdit olmadığını vurgulayarak, milyonlarca deniz canlısına ev sahipliği yapan UNESCO Dünya Mirası listesindeki resiflerlerdeki mercanların, önlem alınmadığı takdirde diğer yarısının da yok olabileceğini hatırlattı. Hughes’e göre sera gazı emisyonunu azaltmazsak geri kalan mercan resifleri de yok olacak.
Bölgedeki tüm mercan türlerinde azalma yaşandı.
Mercan türlerinin üçte ikisi 2016-2017 yıllarında gerçekleşen mercan ağarlamarında zarar görmüştü.
Mercan Ağarması Nasıl Oluşur
Mercanların küresel ısınma karşısında okyanus sularının aşırı ısınması sonucu gerçekleşir. Su çok sıcak olduğunda, mercanlar dokularında yaşayan algleri dışarı atarak resifin tamamen beyazlamasına neden olur.
Mercanlar ağardıktan sonra hayatta kalabiliyor, ancak bu mercanların stres altında olduğunu gösteriyor. Toparlanmaları onlarca yıl sürebiliyor. Suyun ısınması önlenemediğinde durumda ise ne yazık ki ölüyorlar.
