Xanthos Antik Kenti, Xanthos Vadisinde bulunan UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan antik kentimizdir.
Likya dilindeki ismi “Arnna” olan Xanthos’un tarihi İ.Ö. 8. yüzyıla kadar geri gitmektedir. Arnna ismi Likya dilinde yazılmıştır. Tarihin babası Homeros, Sarpedon yönetimindeki Xanthos’lularin Troya Savaşlarına katıldıklarını yazar ki bu olay şehrin en eski yazılı tarihine işaret etmektedir.
Xanthos Antik Kenti‘nin hikayesini anlatmadan önce antik kent hakkında bilgi vermek istiyorum.
Xanthos antik kenti nerededir ?
Fethiye-Kaş karayolu üzerinde, Fethiye’ye 46 kmilometre uzaklıktaki Kınık Beldesi‘nde yer alan şehir, Xanthos Nehri (Eşen Çayı) kenarındaki ovaya hâkim iki tepe üzerinde kurulmuştur.
Xanthos, Kaş’a 45 km, Kalkan’a 18 km, Fethiye’ye 63 km , Antalya’ya sahilden 235 km uzaklıktadır.
Xanthos Antik Kentine Nasıl Gidilir?
Kaş’tan ve Kalkan’dan Kınık dolmuşları ile ulaşılabilir.
Fethiye’den ise Kalkan/Kaş otobüslerine binerek Kınık’ta inip. Sonra da 800-1000 metre yürüyerek antik kente ulaşabilirsiniz.
Fethiye’den geliyorsanız Fethiye-Kaş otobüslerine binerek Kınık’ta inerek yine 800-100 metre yürüyerek antik kente ulaşabilirsiniz.
Xanthos Antik Kenti’ne giriş ücreti ne kadar ?
Xanthos Antik Kenti’ne giriş ücreti 17.5 tldir.
Fakat siz girişte Müzekart alırsanız daha avantajlı olur. MüzeKart ile bir yıl içinden Türkiye’deki müzeleri ve antik kentleri ziyaret edebilirsiniz. Müzekart fiyatı öğrenci için 30 tl yetişkin için 60 tldir.
Xanthos Antik Kenti Tarihi
Xanthos, İ.Ö. 545 ve 546 yıllarında Pers Kumandanı Harpagos tarafından kuşatılır. Xanthoslular, kahramanca karşı koyup direnmelerine rağmen çaresiz duruma düştüklerinde, kadın ve çocuklarını öldürüp şehri ateşe vererek insansız ve harap bir şehri Harpagos’a bırakırlar.
İ.Ö. 475–450 arasında Xanthos, bu kez yangın felaketi ile karşılaşır. İ.Ö. 334 yılında Büyük İskender şehri almıştır. İskender’in ölümünün sonra, İ.Ö. 309’da Mısır Hanedanı Ptolemaios’a, ardından Suriye Kralı III. Antiokhos’un egemenliğini kabul etmek zorunda kalmıştır.
İ.Ö. 2. yy.da Likya Birliğinin başkenti olan Xanthos, İ.Ö 42 yılında Romalı Brutus tarafından yıkılmıştır, ancak İmparator. Marcus Antonius’un gayretleriyle yeniden Xanthos’un inşa edilmeye başlamıştır. İ.S. 1. yyda Roma egemenliği altındaki Xanthos’un inşası İmparator Vespasianus zamanına kadar yapılmıştır. Günümüze kalmış Roma yapılarının çoğu Vespasianus dönemde inşa edilmiştir.
Bizans egemenliği sırasında piskoposluk merkezi olan Xanthos, bu dönemde birçok yeni yapıya kavuşmuştur.
Xanthos Antik Kenti’ni kim Keşfetti ?
7. yy sonrası Arap akınları şehrin önemini yitirmesine sebep olmuştu. 1938 yılında Charles Fellows’un burayı keşfedip bazı kalıntıları Londra’ya taşımasına kadar ufak bir köy kimliğiyle yanı başındaki Kınık’ta yaşamını sürdürmüştür.
Xanthos’tan yurtdışına kaçırılan ederlerimiz nelerdir ?
Kaçırılan eserlerimiz Londra British Müzesi – İngiltere’de sergilenmektedir.
Nereidler Anıtı
Xanthos’tan alınarak götürülen anıtın M.Ö. 420 – 390 yılları arasında inşa edildiği düşünülmektedir. Yüksek bir podyum üzerindeki bu görkemli anıtın her bir sütunu arasında 12 tane Nereid heykeli, cella duvarı ve podyum üstünde de kabartmalı kuşaklar olduğu görülmektedir.
Pavaya Lahti
Xanthos’tan kaçırılan Pavaya Lahdi, MÖ 370-360 yıllarına tarihlenir. Bir yüzünde huzura kabul sahnesi ile üstte iki satırdan oluşan Pers Satrabı Autophradates’in adını veren Likçe yazıt bulunuyor.
Happy Anıtı
Harpy Anıtı, M.Ö. 5’inci yüzyıla ait olduğu düşünülüyor. Yarı insan, yarı kuş yaratık Harpiler’den adını alan anıt mezar, 30 ton ağırlığında, dikdörtgen ve tek kayadan yontulan 5.5 metre yüksekliğinde, dört ayak üzerinde yükselen ve kapısı olan bir gömüt odası.
F-G-H Anıtı
İ.Ö. 390-380 yıllarına ait anıtta kaçırılan eserler arasında.
Xanthos’un her iki akropolü de değişik örgü sistemlerinin görüldüğü sur duvarları ile çevrilidir. Likya akropolünün kuzeyinde Roma Devri Tiyatrosu yer alır.
Xanthos’un en ilginç kalıntıları, tiyatronun batısında konumlanır. Bunlardan ilki yüksek dikdörtgen yekpare kaide üzerindeki ölü ailesi ile yanındaki kadın gövdeli, kuşkanatlı yaratıklar olan ve ölülerin ruhlarını gökyüzüne taşıdıklarına inanılan “Harpy” kabartmalarına sahiptir.
Xanthos’tan kaçırılan eserler bölümünde bahsettiğim gibi orijinal kabartmaları, Biritish Museum’da sergileniyor.
Tiyatronun bitişindeki kare şekilli geniş alan ise üç yanı dükkânlarla çevrili Roma Devri Agorası’dır.
Likya dilindeki en uzun kitabe Xanthos’tadır.
Agoranın kuzeydoğu köşesinde, Harpy Anıtına çok benzer, yekpare dikdörtgen gövdesinde Likya ve Grekçe dilinde yazılmış kitabe yer alan İ.Ö. 5’nci yüzyıla ait anıt mezar vardır. Anıtın gövdesindeki kitabe günümüze dek bulunmuş Likya dilindeki en uzun kitabe olup, Kherei adlı Xanthos’lu prensin serüvenlerini anlatmaktadır.
Roma Akropolü’nde de birçok kaya mezarı ve kaideli mezarı yan yana görmek mümkündür. Bu alanın güney eteklerde yer alan, Aslanlı Mezar, Pa vaya ve Merehi lahitlerinin kaideleri dışında tümü British Museum’da sergilenmektedir.
Xanthos Antik Kenti Ne Zaman UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi‘ne dâhil edilmiştir?
Xanthos Antik Kenti, Letoon Antik Kenti ile birlikte, Likya uygarlığının özgünlüğü ve kazılarda elde edilen buluntuların önemi nedeniyle 1988 yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi‘ne dâhil edilmiştir.
Xanthos Antik Kenti Hikayesi
Bir zaman Perslilerin işgal hareketleri sırasında Xanthos erkekleri kenti koruyamayacaklarını anlayınca yaşlı, kadın ve çocukları Likya akropolüne sokarak yakarlar. Sonra kendileri de savaşmaya giderler, kahramanca savaşarak er meydanında can verirler. Bu hadise zaman içerisinde dilden dile yayılarak günümüze kadar gelmiş hazin bir olaydır. Efsaneyi merak edenlerin sayısı her geçen gün artmaktadır.
Xanthos Antik Kenti Görülmesi Gereken Yapılar
Bu bölümde Xanthos Antik Kenti’nde bulunan yapılara kısaca değineceğim. Kenti yol ile 2 bölüme ayırırsak daha net anlaşılacağına düşünüyorum. Zaten genellikle kenti ziyarete gelenlerin çoğunluğu tiyatronun olduğu alanı gezip gezilerini sonlandırıyor.
Xanthos Antik Kenti Tiyatrosu
Yaklaşık 2200 kişilik tiyatro milattan önce 2. yüzyılda inşa edilmiştir. 141 büyük Likya depreminde hasar alan tiyatro onarılarak günümüzdeki halini almıştır.
Harpy Anıtı
Hemen tiyatronun yanında bulunan anıt ne yazık ki orijinal değildir.
Likçe en uzun Anıt Yazıtlı Pilye
Anıtın gövdesindeki kitabe günümüze kadar ulaşmış Likya dilindeki en uzun kitabe olup, Kherei adlı Xanthos’lu prensin serüvenlerini anlatmaktadır.
Xanthos Ana Cadde
Kentin ana caddesi müzekart okutulan yerin arka tarafındadır. Ana caddeden yürüyerek kilise, lahit ve kaya mezarlarının bulunduğu alana doğru gidebilirsiniz.
Lahitler ve Kaya Mezarları
Bir çok lahit yurtdışına kaçırılmıştır ama kentte bulunan dansözler lahti dikkat çekicidir. Ana caddeden ileriye doğru yürüyün karşınıza dansözler lahti çıkacaktır. Lahit kapağında bulunan dansöz kabartmalarından dolayı bu isim verilmiştir. Aşağıdan bu kabartmaların resimlerini görebilirsiniz.
Nekropol alanında bulunan anıt mezar harpy anıtı gibi uzundur. Altında bulunan kaya mezarları ve anıt mutlaka görülmesi gereken yapılar arasındadır.
Kentin nekropol alanında bulunan bazı lahitlerin fotoğraflarını aşağıdan görebilirsiniz.
Kent Kapısı
Kentten Kınık merkeze doğru giderken sağ taraftadır.
Kilise
Ana caddenin sonundan sağ tarafa doğru indiğimizde kentin kilisesiyle karşılaşıyoruz.
Yukarıda bahsettiğim yapıları ziyaret ettiğinizde dikkatinizi bir çok yapı çekecektir. Kentin nekropol alanına doğru gittiğimizde bir çok yapı var. Yukarıda bulunan baz istasyonlarının yakınına giderseniz. Kilise gibi yapıları göreceksiniz. Aşağıya bir kaç fotoğraf bırakyorum.
Kentin tiyatrosunun arka tarafına doğru gidersek yapıların zeminden bulunan mozaikler dikkatiniz çekecektir. Bu mozaikler kış aylarında kapalı oluyor.
Mozaikli yapıların olduğu alanda biraz daha zaman geçirerek Eşen Çayı’nın aktığı manzarayı ve köprüyü seyredebilirsiniz.
Xanthos Antik Kenti ziyaret edilmesi gerek bir kent. Hatta zamanınız varsa Patara ve Letoon Antik kentleriyle birlikte Xanthos Antik Kenti’ne 1 gününüzü ayırmanızı tavsiye ederim.
Xanthos antik kentine komşu olan Patara antik kenti yazıma aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Patara Antik Kenti | 2020 Patara Yılı
Diğer antik kent yazılarımdan bazılarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
“Xanthos Antik Kenti Kaş Antalya” için 8 yorum
Yorumlar kapalı.